Przeprowadzono pilotażowe badanie mające na celu zbadanie, w jaki sposób m-zdrowie może umożliwić ludziom przestrzeganie diety, ćwiczeń i planów leczenia w celu kontrolowania ich choroby. Eksperci z Bułgarskiego Narodowego Centrum Zdrowia Publicznego i Analiz opowiadają nam o wynikach i ich znaczeniu dla rozwoju przyszłych interwencji związanych z m-zdrowiem.
Napisane przez prof. Plamen Dimitrov, MD, PhD i Mirela Strandzheva, mgr
Jak możemy poprawić profilaktykę, wczesne wykrywanie i jakość opieki nad osobami z chorobami przewlekłymi? W latach 2014-2017 eksperci z całej Europy spotkali się, aby określić zestaw kryteriów jakości i sformułować zalecenia w ramach wspólnego działania CHRODIS. Od 2017 roku projekty pilotażowe[1] zostały przeprowadzone w oparciu o te warunki, które obejmują profilaktykę pierwotną, opiekę wysokiej jakości, zintegrowaną opiekę wielochorobową oraz zatrudnienie i choroby przewlekłe. Prace te są realizowane w ramach kolejnego działania CHRODIS PLUS (2017-2020).
Bułgarska interwencja: umożliwienie pacjentom z cukrzycą przejęcia kontroli nad chorobą
Po wcześniej określonych krokach projektowania, wdrażania i oceny interwencji Bułgarskie Narodowe Centrum Zdrowia Publicznego i Analiz (NCPHA) ustanowiło interwencję pilotażową i obecnie ocenia możliwość zastosowania zaleceń i kryteriów JA CHRODIS[2].
Samoleczenie cukrzycy jest podstawą zapobiegania długotrwałym powikłaniom. Program pilotażowy NCPHA miał na celu pomoc i wzmocnienie pozycji osób, u których zdiagnozowano cukrzycę. Interwencja opierała się na technologii mHealth, aby pomóc uczestnikom w przestrzeganiu planów diety, ćwiczeń i leków w obliczu stale zmieniającego się świata technologii o szybkim tempie i przeprojektowania systemów opieki zdrowotnej.
Do interwencji NCPHA w ścisłej współpracy z Bułgarskim Stowarzyszeniem Diabetologicznym zrekrutowało dwie grupy uczestników. Uczestnicy mieli ukończone 18 lat, zdiagnozowano cukrzycę, mieli dostęp do smartfona i znali podstawy technologii smartfonów. Z uczestnikami skontaktowano się najpierw przez e-mail i/lub telefon. Otrzymali szczegółowy pakiet instrukcji zawierający informacje o charakterze badania, kartę informacyjną oraz szczegółowy film z pisemnymi instrukcjami, jak pobrać i korzystać z aplikacji mobilnej. Aby zapobiec problemom technologicznym w aplikacji, uczestnicy mieli możliwość uzyskania dalszej pomocy przez e-mail lub telefon.
Pierwsza grupa uczestników (N=11) otrzymała ulepszoną wersję aplikacji mobilnej ze spersonalizowaną informacją zwrotną od lekarza i wbudowanym modułem edukacji zdrowotnej, natomiast druga (N=8) otrzymała podstawową wersję aplikacji. Zaangażowany praktyk przeszedł bezpośrednie szkolenie z lokalną roboczą grupą wdrożeniową. Dwa zespoły z Uniwersytetu Ulm i Uniwersytetu Otto von Guericke w Magdeburgu zapewniły wsparcie w rozwiązywaniu problemów i dostarczyły informacji statystycznych na temat wyników uczestników. Pilotaż miał na celu zbadanie, w jakim stopniu obie wersje aplikacji mHealth pomogły pacjentom uzyskać większą kontrolę nad chorobą, a także zbadano, w jakim stopniu lekarz był zadowolony z wyników pacjentów.
Ocena wpływu interwencji
Wpływ interwencji oceniano poprzez analizę wyników uczestników w aplikacji mHealth za pomocą ustrukturyzowanych kwestionariuszy na zakończenie badania, przeprowadzonych w formie sesji wywiadu telefonicznego lub kwestionariusza otrzymanego za pośrednictwem poczty elektronicznej. Wyniki statystyczne oparto na około 22 dniach interakcji w przypadku podstawowej aplikacji i 60 dniach w przypadku rozszerzonej wersji.
Wyniki wykazały, że uczestnicy, którzy pracowali z rozszerzoną aplikacją, mieli większe zaangażowanie i niższy odsetek rezygnacji. Pacjenci, którzy korzystali z podstawowej aplikacji, odnotowali znaczny wzrost aktywności fizycznej, a także lepszą kontrolę nad chorobą w połowie trwania interwencji, chociaż wynik ten można tłumaczyć małą liczbą uczestników w momencie analizy. Dalsza analiza jest jeszcze do przeprowadzenia, gdyż interwencja z wykorzystaniem aplikacji podstawowej miała miejsce kilka tygodni po interwencji z wykorzystaniem aplikacji rozszerzonej, a interwencja nie została jeszcze zakończona podczas wstępnej analizy statystycznej.
Raporty z wywiadów na zakończenie badania wskazywały, że uczestnicy odnieśli korzyści z wprowadzonych interwencji, niezależnie od tego, czy korzystali z podstawowej, czy z rozszerzonej aplikacji. 12 z 19 uczestników stwierdziło, że narzędzie mHealth spełniło ich potrzeby diabetologiczne, a 11 z nich wskazało, że poprawiła się ich kontrola nad chorobą. Uczestnicy wzmocnionej interwencji docenili fakt, że praktykujący był zaangażowany w dostarczanie informacji zwrotnej i podkreślali potrzebę formułowania informacji zwrotnej w bardziej spersonalizowany sposób. Perspektywa ta została wzmocniona przez praktyka, który podkreślał znaczenie dwustronnej komunikacji między pacjentami a świadczeniodawcami. Praktyk docenił cotygodniowe raporty statystyczne danych pacjentów (które zostały pobrane z aplikacji) i był zadowolony z wyników uczestników. Ponadto praktyk podkreślił, że bliskie relacje między pacjentem a lekarzem powinny być traktowane jako warunek wstępny motywacji do korzystania i czerpania korzyści z aplikacji mobilnej, a rzeczywista wartość systemu tkwi w interakcjach międzyludzkich.
Opieka nad pacjentem ma wkrótce ewoluować, a pilotażowa interwencja NCPHA proponuje alternatywne wsparcie terapeutyczne dla osób z cukrzycą. Daje osobom indywidualnym możliwość korzystania z łatwej w obsłudze aplikacji, która ma ułatwiać i stymulować monitorowanie codziennego stanu zdrowia nie tylko poprzez funkcje codziennego monitorowania, ale także opinie ekspertów i funkcje edukacyjne. Jakość wyników opieki zdrowotnej zależy od przestrzegania przez pacjentów zalecanych schematów leczenia. Jeśli pacjenci są kierowani w kierunku lepszego samoleczenia, czują się bardziej zmotywowani do przejęcia kontroli nad swoją chorobą i potrzebują mniej opieki medycznej, co w zamian zmniejszy wpływ finansowy na nasze systemy opieki zdrowotnej. Przyszłe wdrożenia pilotażowe mogą pomóc w rozwiązaniu trudności związanych z niedoborem specjalistów w odległych i mniej uprzywilejowanych regionach poprzez promowanie samokontroli i samodyscypliny wśród osób z chorobami przewlekłymi za pomocą urządzenia mobilnego.
Uwagi
[1] Niniejsze działanie pilotażowe jest finansowane za pośrednictwem mechanizmu finansowania JA CHRODIS+ w ramach trzeciego programu UE w dziedzinie zdrowia na lata 2014-2020
[2] Zaletel, J. i Maggini, M. (2020). Promowanie jakości opieki nad osobami z chorobami przewlekłymi, od teorii do praktyki: Opracowanie dobrych praktyk w zakresie zapobiegania chorobom i opieki w JA CHRODIS PLUS Korzystanie z zaleceń i kryteriów jakości JA CHRODIS. International Journal of Environmental Research and Public Health. 17 (3), 951. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32033038
Zdjęcie w nagłówku dzięki uprzejmości World Obesity Federation/Bank zdjęć
Plamen Dimitrow
Profesor Plamen Dimitrov jest zastępcą dyrektora Bułgarskiego Narodowego Centrum Zdrowia Publicznego i Analiz (NCPHA) oraz kierownikiem Departamentu Promocji Zdrowia i Zapobiegania Chorobom w Centrum.
Mirela Strandżewa
Mirela Strandzheva jest głównym ekspertem i psychologiem zdrowia w Departamencie Promocji Zdrowia i Prewencji Chorób w Centrum Narodowego Centrum Zdrowia Publicznego i Analiz (NCPHA)