Sport oddolny i gospodarka dobrostanu mogą nie wydawać się oczywistymi sojusznikami. Ale spójrz trochę bliżej, a powiązania staną się jasne. Oba sektory stawiają na pierwszym miejscu budowanie zdrowszych, bardziej odpornych społeczności nad przychodami z telewizji i zyskami korporacyjnymi. Mogens Kirkeby, prezes International Sport and Culture Association (ISCA), przygląda się bliżej temu, co je łączy.
Kiedy słyszymy słowo „sport”, wielu z nas instynktownie wyobraża sobie telewizyjne obrazy elitarnych sportowców rywalizujących w prestiżowych meczach i ważnych wydarzeniach zawodowych. Mniej prawdopodobne, że przyjdą nam na myśl oddolne, społecznościowe działania z udziałem lokalnych klubów i lig, takich jak rugby, piłka nożna czy kolarstwo, lub rekreacyjna aktywność fizyczna mająca na celu poprawę osobistego samopoczucia, taka jak jogging czy spacery. Jednak pomimo rzadkiego pojawiania się w programach telewizyjnych, sektor ten nie tylko przynosi obywatelom więcej korzyści niż elitarny sport, ale także stanowi większy czynnik napędowy gospodarki.
Około 40% (180 milionów) spośród 450 milionów obywateli Unii Europejskiej regularnie biorą udział w sporcie oddolnym i aktywności fizycznej. Te aktywności znacznie różnią się od sportu elitarnego pod względem celu, otoczenia i struktury, często odbywają się w nieformalnym otoczeniu i zazwyczaj bez widzów. Podczas gdy wiele z tych aktywności jest wspieranych przez dostawców komercyjnych, kluby sportowe społeczności i sektor publiczny, znaczna liczba jest w pełni samoorganizowana.
Motywacje do zaangażowania się są różne, szczególnie w różnych grupach wiekowych. Dzieci i młodzież często skupiają się na zabawie i aktywności z przyjaciółmi. Natomiast osoby starsze są zazwyczaj motywowane korzyściami zdrowotnymi i możliwościami nawiązywania kontaktów społecznych. Rodzaje aktywności również się różnią, od przyjaznych zawodów zespołowych po sesje jogi lub programy towarzyskie mające na celu wspieranie dobrego samopoczucia psychicznego i fizycznego w późniejszym życiu.
To szerokie spektrum aktywności jest wspierane przez zróżnicowany ekosystem. Sektor prywatny prowadzi centra fitness, zazwyczaj zlokalizowane na obszarach miejskich. Należą do nich siłownie, studia tańca i mniejsze miejsca oferujące usługi takie jak joga i treningi personalne. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego wspierają lokalne kluby sportowe i stowarzyszenia, które są szacuje się, że będzie służyć około 60 milionom obywateli w całej EuropieW porównaniu do komercyjnych centrów fitness, te prowadzone przez wolontariuszy kluby są bardziej rozproszone geograficznie, często działają na poziomie hiperlokalnym i docierają do osób w mniejszych społecznościach, które zazwyczaj nie są zainteresowane opcjami komercyjnymi.
Sektor publiczny odgrywa również bezpośrednią rolę, oferując zajęcia poprzez centra społecznościowe, domy dla osób starszych, żłobki, siłownie i usługi rehabilitacyjne. Następnie jest sektor „samodzielnie zorganizowany”, charakteryzujący się indywidualnym, nieformalnym uczestnictwem w codziennych czynnościach, takich jak chodzenie, bieganie, pływanie i jazda na rowerze.
Fakt, że prawie połowa populacji UE bierze udział w sporcie oddolnym i aktywności fizycznej, stanowi znaczący czynnik napędowy gospodarki. Ogólnie szacuje się, że sport przyczynia się do ponad 2% PKB UE. Podczas gdy znaczne kwoty z pewnością pochodzą ze sportu zawodowego, większość aktywności gospodarczej w sektorze sportu i aktywności fizycznej na poziomie lokalnym jest napędzana przez aktywne uczestnictwo, a nie bierną rozrywkę. Konkretnie rzecz ujmując, szacuje się, że udział ten wygeneruje rocznie ponad 200 miliardów euro.
Koszt braku aktywności
Kilka z nich główne zasady gospodarki dobrobytu są ściśle powiązane z oddolnym sportem i aktywnością fizyczną. Po pierwsze, wiele najpopularniejszych zajęć rekreacyjnych łączy w sobie zarówno osobiste, jak i środowiskowe dobre samopoczucie. Na przykład chodzenie i jazda na rowerze nie służą tylko jako formy rekreacji, ale także jako zrównoważone, napędzane siłą ludzkich mięśni środki transportu o minimalnym śladzie węglowym. Po drugie, oddolne działania są zarówno lokalnie produkowane, jak i konsumowane. W rzeczywistości są wyjątkowe, ponieważ jednostki są jednocześnie producentami i konsumentami. Ta podwójna rola sprawia, że zarówno aspekt „produkcji”, jak i „konsumpcji” są z natury zrównoważone.
Po trzecie, inwestycje jednostek we własne zdrowie, zarówno finansowe, jak i czasowe, znacząco przyczyniają się do redukcji kosztów opieki zdrowotnej. Działania te mogą prowadzić do wielu kolejnych lat zdrowszego, bardziej produktywnego życia. Ta forma osobistej inwestycji jest zarówno znacząca, jak i cenna. Pieniądze wydane na lokalne działania promujące zdrowie to pieniądze, których nie wydaje się na bardziej zasobochłonne dobra.
Być może najbardziej wymownym znakiem związku sportu z gospodarką dobrobytu jest społeczeństwo obywatelskie, które go podtrzymuje. W całej Europie setki tysięcy klubów i stowarzyszeń sportowych działa nie dla zysku, ale dla celu – napędzanych nie osobistymi korzyściami, ale oddaniem milionów wolontariuszy. W swej istocie jest to sektor zbudowany na prostej, potężnej zasadzie: być człowiekiem to służyć dobru innych.
Aby naprawdę zrozumieć wartość tej inwestycji w osobiste zdrowie, wystarczy spojrzeć na ogromne koszty związane z siedzącym trybem życia. W całej Europie szacuje się, że brak aktywności fizycznej przyczynia się do ponad 500,000 XNUMX zgonów rocznie. Wpływ ekonomiczny na sektor zdrowia i opieki społecznej jest równie oszałamiający, kosztując około 80.4 miliarda euro rocznie w UE-28, głównie z powodu czterech głównych chorób niezakaźnych: chorób serca, cukrzycy, raka i przewlekłych schorzeń układu oddechowego. Istnieją również znaczne koszty pośrednie związane z zaburzeniami nastroju i lękowymi związanymi z brakiem aktywności fizycznej. Łącznie koszty te stanowią około 6.2% całkowitych wydatków na opiekę zdrowotną w Europie.
Ale redukcja tych kosztów nie jest tylko kwestią zachęcania do zmiany indywidualnych zachowań: wymaga systemowych działań w celu stworzenia środowisk, w których aktywność fizyczna jest realistyczną, dostępną opcją dla każdego. W końcu, jak stwierdzono w Europejskiej Karcie Sportu Rady Europy: „Każdy człowiek ma niezbywalne prawo dostępu do sportu w bezpiecznym środowisku […], co jest niezbędne dla jego rozwoju osobistego i służy wykonywaniu prawa do zdrowia, edukacji, kultury i uczestnictwa w życiu społeczności”.
Loteria pocztowa: dostęp do sportu
Jednak dostęp do aktywności fizycznej jest daleki od równego. Osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji społecznej lub mieszkające w obszarach o niskich dochodach i społecznościach wiejskich często mają najmniejszy dostęp do komercyjnych centrów fitness lub zorganizowanego sportu. Ta nierówność nie jest przypadkowa; jest celowa. Bariery takie jak koszty, transport, brak obiektów lub wykluczenie kulturowe kształtują sposób dystrybucji szans.
To właśnie tutaj inicjatywy oddolne i kierowane przez społeczność wchodzą w grę. Wspierane przez sektor publiczny i społeczeństwo obywatelskie, oferują coś bardziej inkluzywnego, bardziej przystępnego cenowo i co najważniejsze, bardziej lokalnego. W systemie, w którym wyniki zdrowotne mogą nadal zależeć od kodu pocztowego, oddolny sport pomaga wyrównać szanse.
Inicjatywy takie jak Lodowe serca Europy, który się dostosowuje Fiński model Icehearts wspierać i mentorować zagrożonych młodych ludzi poprzez sport, pokazać, jak potężne mogą być programy społecznościowe. Nie tylko poprawiają zdrowie; pomagają również zwalczać głęboko zakorzenione nierówności. Dostęp do sportu nie powinien być loterią pocztową ani zależeć od dochodów lub pochodzenia. Ale zbyt często nadal tak jest.
Sport jako siła napędowa zmian
Sport oddolny i rekreacyjna aktywność fizyczna niewątpliwie idealnie pasują do gospodarki dobrostanu. Sport może służyć jako potężny środek do zmiany społeczności, pomagając w walce z nierównościami zdrowotnymi i przełamywaniu barier w dostępie do aktywności fizycznej. Jednak silniejsze polityki, które uznają pozytywną rolę sportu w zdrowiu i samopoczuciu, są niezbędne.
W całej Europie postępy są osiągane dzięki inicjatywom takim jak program sportowy Erasmus+, który finansuje możliwości, aby ludzie byli aktywni. Ale trzeba zrobić więcej. Większy nacisk należy położyć na oddolne inicjatywy sportowe, które pomagają budować społeczności, promować włączenie społeczne i zachęcać do zdrowego stylu życia.
A ostatnie sprawozdanie przez badaczy z University of Edinburgh odkryli, że na każde 1 £ (1.16€) zainwestowane w sport i działania prozdrowotne, 5.69 £ (6.62€) zostało wygenerowane w wartości ekonomicznej i społecznej. To jasny dowód na to, że gospodarka prozdrowotna działa - i że sport to nie tylko rozrywka, ale potężna siła napędowa pozytywnych zmian społecznych.
Mogensa Kirkeby'ego
Mogens Kirkeby jest siłą napędową Międzynarodowego Stowarzyszenia Sportu i Kultury (ISCA) od 1998 roku. Początkowo pełnił funkcję Sekretarza Generalnego ISCA, a od 2007 roku piastuje stanowisko Prezesa. Jest również członkiem zarządu i wiceprzewodniczącym DGI, największej duńskiej organizacji sportowej, a także wiceprzewodniczącym Biura Komitetu Konsultacyjnego ds. Sportu (EPAS) Rady Europy.