Tá a fhios againn go bhfuil toradh ard ar idirghabhálacha luath-óige ar infheistíocht agus ar bhuntáistí fadtéarmacha sochaíocha. Cén fáth ansin nach dtugann muid tosaíocht d’idirghabhálacha luath-óige? Breathnaímid anseo ar an tírdhreach beartais le haghaidh gníomhaíochta: cá bhfuilimid anois agus cá dtógfaidh muid i mbliana tosaíochtaí polaitiúla Eorpacha atá ag athrú.
Comh-údair: Reka Tunyogi (Eurochild) agus Dorota Sienkiewicz (EuroHealthNet)
Uaireanta cailltear díospóireachtaí beartais leanúnacha ar leibhéal an AE maidir le Todhchaí na hEorpa, inbhuanaitheacht, táirgiúlacht agus fás, sláinte agus folláine leanaí - agus a gceart chun páirt a ghlacadh sna forbairtí sin. Déantar cinntí polaitiúla ardleibhéil gan féachaint níos dlúithe ar a bhfuil tábhachtach do leanaí atá ina gcónaí san Eoraip. Ní fhéadfadh an glao a bheith níos soiléire:
- Iarrann an Dearbhú Leanaí a glacadh an 7 Bealtaine, agus a dhréachtaigh leanaí, ar cheannairí an AE rannpháirtíocht leanaí i gcinnteoireacht a chumasú agus a spreagadh ó leibhéil áitiúla, náisiúnta agus AE. [I]
- Teastaíonn ó 70% d’Eorpaigh go ndéanfadh an AE níos mó gníomhaíochta i réimse na sláinte agus na slándála sóisialta[Ii], agus don chuid is mó díobh tá sláinte mhaith (98%) agus oideachas ardchaighdeáin (93%) riachtanach chun dul ar aghaidh sa saol[Iii].
- Taispeánann comhshuirbhé a sheol Eurochild agus UNICEF i mí an Mheithimh 2018 gurb iad leanaí agus daoine óga ar fud na hEorpa is mó atá buartha faoi gan post a fháil nuair a théann siad in aois. Le ráta dífhostaíochta óige 43.6% sa Ghréig agus 38.6% sa Spáinn, tá imní le feiceáil i measc leanaí chomh hóg le 10 mbliana d’aois i go leor tíortha Eorpacha. Ina theannta sin, dúirt 74% de na freagróirí nach bhfuil scoileanna á n-ullmhú go maith do na chéad chéimeanna eile dá saol.[Iv]
In ainneoin feabhsuithe seasta le fiche nó tríocha bliain anuas, tá staid shláinte agus folláine leanaí san AE i bhfad ó bheith foirfe. Tá thart ar an ceathrú cuid de dhaonra leanaí an AE ina gcónaí i mbochtaineacht agus in eisiamh sóisialta, agus mar thoradh air sin tá rochtain mhíchothrom ar acmhainní agus ar dheiseanna le haghaidh óige folláin sona, oideachas ar ardchaighdeán, agus feidhmíocht fostaíochta ina dhiaidh sin níos déanaí sa saol. Tá soghluaisteacht shóisialta i sochaithe na hEorpa míchothrom agus níl sí ag feabhsú, dá bhrí sin is minic a aistrítear míbhuntáiste ó ghlúin go glúin.
I ‘meán-tír OECD’, d’fhéadfadh sé cúig ghlúin a thógáil do leanaí de theaghlaigh bhochta éirí as an mbochtaineacht.
Ní thomhaiseann sonraí a bhailítear ar leibhéal an AE folláine suibiachtúil leanaí go fóill, cé go bhfuil táscairí ann a léiríonn a staid shocheacnamaíoch agus roinnt torthaí sláinte. Maidir leis seo, is díol sásaimh é seoladh tionscadail atá maoinithe ag an AE (EuroCohort[Vi] ), an chéad staidéar folláine fadaimseartha ar fud na hEorpa ar leanaí. Tá táscaire díothachta ábhair atá sainiúil do leanaí a forbraíodh le déanaí in ann monatóireacht a dhéanamh ar easpa rochtana leanaí ar earraí atá tábhachtach lena gcur san áireamh go sóisialta.[Vii] Léiríonn sonraí an AE grádán géar socheacnamaíoch freisin - cé go bhfuil líon iomlán na leanaí a bhfuil riachtanas gan chomhlíonadh acu le haghaidh cúraim leighis faoi bhun 2%, tá an deighilt bhocht saibhir: beagnach 29% de leanaí bochta sa Bheilg, níos mó ná 15% i Tuairiscíonn Éire agus beagnach 12% sa Rómáin fadhbanna maidir le rochtain leanaí ar chúram leighis.[viii]
Is fearr is féidir aghaidh a thabhairt ar éagothroime sa tsochaí le linn na hóige. Tá nasc intreach idir imthosca daoine aonair agus folláine na sochaí. Tá a fhios againn gurb é infheistiú sna luathbhlianta an chéad fhuinneog is fearr chun bunsraitheanna a leagan síos d’fhorbairt mhaith dhaonna agus shochaíoch. Soláthraíonn idirghabhálacha luath-óige ardcháilíochta, breith-go-cúig mar thacaíocht teaghlaigh, oideachas agus cúram ráta níos airde (13% níos mó) ar infheistíocht (PÉ) ná na cinn níos déanaí.[ix] Tá gá le beartais phoiblí chun tacú le hinfheistíocht shóisialta agus cur chuige saolré den sórt sin á ghlacadh. [X]
Creideann EuroHealthNet agus Eurochild go bhfuil infheistíocht i leanaí cliste agus luachmhar. Ní féidir gur iar-smaoineamh é. Go deimhin, is é réasúnaíocht na paraidíme infheistíochta sóisialta maidir leis seo “cumais reatha agus todhchaí daoine a neartú trí chabhrú leo 'ullmhú' do rioscaí an tsaoil seachas 'na hiarmhairtí' a dheisiú".[xi] Is infheistíocht fhadtéarmach í an bhochtaineacht a chosc a éilíonn fís agus tiomantas ó lucht déanta beartas. Ní réimse beartais é ina bhfeictear na torthaí inmhianaithe faoin gcéad bhliain toghcháin eile. Chuir Eurochild creat ar fáil darb ainm Childonomics chun torthaí sóisialta agus eacnamaíocha infheistíochtaí airgeadais i leanaí a thomhas go beacht chun feasacht a mhúscailt faoi acmhainní poiblí a infheistiú ó aois an-óg.[xii]
Tugann próisis ar leibhéal an AE roinnt tacaíochta d’ath-thosaíocht den sórt sin, le Moladh an Choimisiúin Eorpaigh maidir le hInfheistiú i Leanaí (2013), Colún Eorpach na gCeart Sóisialta (2017), Conclúidí na Comhairle maidir le hoideachas agus cúram comhtháite luath-óige (2018) ag rá go laghdófar bochtaineacht leanaí mar thosaíocht AE. Tugann an bhliain 2019 deis uathúil deiseanna le hathnuachan a dhéanamh ar thoghcháin pholaitiúla an AE tar éis na hEorpa i mí na Bealtaine seo. Beidh an Coimisiún Eorpach nua freagrach as creat beartais uileghabhálach nua a dhearadh dá Bhallstáit - a bhféadfadh naisc níos láidre a bheith aige leis na Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe - agus beidh sé ríthábhachtach chun folláine leanaí a chur níos airde ar an gclár oibre polaitiúil. Ba cheart go bhfreastalódh an chéad bhuiséad fadtéarmach eile de chuid an AE ar an gcuspóir sin, lena n-áirítear trína naisc níos láidre le gné shóisialta an tSeimeastair Eorpaigh, meicníocht comhordaithe beartas eacnamaíoch agus sóisialta an AE.
Mar thoradh ar bhrú ó Pharlaimint na hEorpa, tá an fhéidearthacht ann anois airgead AE a chur ar leataobh ó Chiste Sóisialta na hEorpa Móide (amhail 2021) chun dul i ngleic le díothacht leanaí trí Ráthaíocht Leanaí AE atá beartaithe. Thacódh an tionscnamh le leanaí i gcásanna leochaileacha rochtain a fháil ar phríomhsheirbhísí mar chúram sláinte, cothú, oideachas, tithíocht agus oideachas agus cúram luath-óige.[xiii]
Tá sé tábhachtach go háirithe ag amanna nuair is féidir tosaíochtaí polaitiúla a athdhréachtú - chun feabhais agus chun measa - tá sé tábhachtach go gcinntíonn na (fo) thionscnaimh agus na gníomhartha náisiúnta go bhfanann folláine leanaí ar intinn an chinnteora agus iad ag glacadh a róil nua in institiúidí an AE.
Cúlra agus tuilleadh léitheoireachta.
- Is comhpháirtithe iad EuroHealthNet agus Eurochild i gComhghuaillíocht an AE um Infheistiú i Leanaí, a thugann le chéile os cionn 20 líonra Eorpach a bhfuil tiomantas acu deireadh a chur le bochtaineacht leanaí agus folláine leanaí a chur chun cinn ar fud na hEorpa agus ag iarraidh go gcuirfí Moladh an Choimisiúin Eorpaigh i bhfeidhm go hiomlán. " Infheistiú i Leanaí - Timthriall na Míbhuntáiste a Bhriseadh ”. Mhol sé le déanaí go neartófaí Ciste Sóisialta na hEorpa móide in idirbheartaíochtaí buiséid an AE.
- Cuairt Malartú Tíre EuroHealthNet ar an bhFrainc (Meitheamh 2018): Tús sláintiúil a thabhairt do gach leanbh óg - malartú ar idirghabhálacha atá bunaithe ar fhianaise. Chuir an chuairt béim ar roinnt dea-chleachtas i dtíortha éagsúla ar fud na hEorpa ó Straitéis Sláinte nua na Fraince 2018-2022 a dhíríonn ar leanaí, daoine óga agus na tuismitheoirí (tríd an bPlean Náisiúnta um Chosc agus an plean ‘Tacú le Tuismitheoireacht’), EuroPeristat ( 29 tír ag bailiú sonraí ar tháscairí sláinte imbhreithe), straitéis um chosc agus rialú bochtaineachta leanaí agus daoine óga na Fraince, nó obair na hAlban chun éagothroime sláinte óige agus ógánach a laghdú & ionad comhoibrithe WHO Europe ar shláinte óige agus ógánaigh.[xiv]
- “Ag déanamh go n-oibríonn cearta sóisialta do leanaí”, tuarascáil Eurochild 2018 ar an Seimeastar Eorpach[xv] soláthraíonn sé measúnú ar an gcéad Seimeastar Eorpach ó Fhorógra an Cholúin Eorpaigh um Chearta Sóisialta (Samhain 2017), chomh maith le roghanna malartacha ar mholtaí tír-shonracha ó bhaill Eurochild. Tá an tuarascáil bunaithe ar ionchur ó 23 ball Eurochild i 18 tír.
- Ag freagairt dó do na braistintí maidir le príomhoifigigh an AE a roghnú sheol Eurochild achainí feasachta le déanaí ag iarraidh Coimisinéir Eorpach Leanaí. Féach níos mó ag: http://www.commissionerforchildren.com
tagairtí
[I] Dearbhú Leanaí Bucharest AE ar Rannpháirtíocht Leanaí i gCinnteoireacht ag leibhéil Náisiúnta agus AE. Eurochild, 2019. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://childrendeclaration.typeform.com/to/h8dSPt
[Ii] Dhá bhliain go dtí toghcháin Eorpacha 2019. Eurobarometer Speisialta Pharlaimint na hEorpa. Parlaimint na hEorpa, 2017. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó http://www.europarl.europa.eu/at-your-service/files/be-heard/eurobarometer/2017/two-years-until-the-2019-european-elections/analytical-synthesis/en-analytical-synthesis-two-years-until-the-2019-european-elections.pdf
[Iii] Eurobarometer Speisialta: Cé chomh cóir agus a cheapann na hEorpaigh go bhfuil an saol san AE? Preaseisiúint. An Coimisiún Eorpach, Aibreán 2018. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-3427_en.htm
[Iv] The Europe Kids Want Want. Tuairimí leanaí agus daoine óga a roinnt ar fud na hEorpa chun Lá Domhanda na Leanaí a cheiliúradh. Eurochild, Samhain 2018. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://www.eurochild.org/fileadmin/public/05_Library/Thematic_priorities/05_Child_Participation/Eurochild/Europe_Kids_Want_Brochure.pdf
[V] Ardaitheoir Sóisialta Briste? Conas Soghluaisteacht Shóisialta a Chur Chun Cinn. OECD, 2018. Arna rochtain an 2 Bealtaine 2019 ó http://www.oecd.org/social/broken-elevator-how-to-promote-social-mobility-9789264301085-en.htm
[Vi] https://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=89&newsId=9353&furtherNews=yes
[Vii] Baintear leanaí má bhíonn trí cinn ar a laghad de na míreanna seo a leanas acu (ar chúiseanna inacmhainneachta): Roinnt éadaí nua; Dhá phéire bróga; Torthaí agus glasraí úra go laethúil; Feoil, sicín, iasc go laethúil; Leabhair oiriúnacha; Trealamh fóillíochta lasmuigh; Cluichí faoi dhíon; Gníomhaíochtaí fóillíochta; Ceiliúradh; Tabhair cuireadh do chairde; Turais scoile; Saoire; Teaghlach: Troscán caite a athsholáthar; Teaghlach: Riaráistí; Teaghlach: Idirlíon; Teaghlach: Baile te go leor; Teaghlach: Car
[viii] Riachtanais mhíochaine agus fhiaclóireachta leanaí nach gcomhlíontar. An Coimisiún Eorpach, Eurostat, Feabhra 2019. Rochtainte an 17 Bealtaine 2019 ó https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20190215-1
[ix] https://heckmanequation.org/www/assets/2017/12/abc_comprehensivecba_JPE-SUBMISSION_2017-05-26a_sjs_sjs.pdf
[X] Tá níos mó le gnóthú trí chur chuige cuimsitheach a ghlacadh i leith fhorbairt na luath-óige. Cothromóid Heckman, 2017. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://heckmanequation.org/www/assets/2017/01/F_Heckman_CBAOnePager_120516.pdf
[xi] Ag cuimhneamh ar Mholadh 2013 maidir le hInfheistiú i Leanaí. Doiciméad Workign Foirne an Choimisiúin Eorpaigh, 2017. Arna rochtain an 2 Bealtaine 2019 ó http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=17618&langId=en
[xii] Childonomics. Luach sóisialta agus eacnamaíoch fadtéarmach infheistiú i leanaí a thomhas. Eurochild, 2017. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://www.eurochild.org/projects/childonomics/
[xiii] Ráthaíocht Leanaí an AE. AE a chuidíonn le bochtaineacht leanaí a throid. Eurochild, Feabhra 2019. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://www.eurochild.org/fileadmin/public/03_Internal/Calls/Child_Guarantee_pdf_fin.pdf
[xiv] Tús sláintiúil a thabhairt do gach leanbh óg - malartú ar idirghabhálacha atá bunaithe ar fhianaise. Cuairt malairte tíre, 12-13 Meitheamh 2018 (An Fhrainc). EuroHealthNet, 2018. Arna rochtain an 2 Bealtaine 2019 ó https://eurohealthnet.eu/members-section/giving-all-young-children-healthy-start-exchange-evidence-based-interventions-saint
[xv] A dhéanamh ar chearta sóisialta a bheith ag obair do leanaí. Tuarascáil Eurochild 2018 ar an Seimeastar Eorpach. Eurochild, 2018. Arna rochtain an 17 Bealtaine 2019 ó https://www.eurochild.org/fileadmin/public/05_Library/Thematic_priorities/02_Child_Poverty/Eurochild/09_Eurochild_SemRep2018UPATED_31.10.2018.pdf
Réka Tunyogi
Tá Réka Tunyogi ag obair le Eurochild, an líonra Eorpach a chuireann cearta agus folláine leanaí agus daoine óga chun cinn, ó 2011. Faoi láthair mar Cheann Abhcóideachta tá sí freagrach as maoirseacht a dhéanamh ar straitéis tionchair Eurochild agus a caidreamh le hinstitiúidí an AE. Go téamach leanann sí próisis Eorpacha a chuireann le bochtaineacht leanaí a chosc agus dul i ngleic léi agus a chuireann cearta leanaí chun cinn mar thosaíochtaí polaitiúla.
Dorota Sienkiewicz
Is tacadóir sláinte poiblí í Dorota a bhfuil beagnach 15 bliana de thaithí beartais agus abhcóideachta aici ar an leibhéal Eorpach, náisiúnta agus domhanda le suim láidir i gcothromas sláinte, bochtaineacht agus eisiamh sóisialta, luathbhlianta agus grúpaí leochaileacha, meabhairshláinte, beartais inscne, chomh maith le bia. córais. Mar Chomhordaitheoir Sinsearach Beartais EuroHealthNet, stiúrann Dorota an tArdán Beartais, ag cur comhairle agus faisnéis bheartais ar fáil don Chomhpháirtíocht, ag forbairt freagraí comhairliúcháin, ag idirchaidreamh le hinstitiúidí an AE, lena grúpaí straitéiseacha agus saineolaithe, agus le geallsealbhóirí sláinte poiblí agus cearta sóisialta an AE.
Sular thosaigh sí le EuroHealthNet, d’oibrigh Dorota do roinnt eagraíochtaí sochaí sibhialta Eorpacha i réimse na sláinte poiblí agus na forbartha idirnáisiúnta, mar chomhairleoir neamhspleách d’Eagraíochtaí Neamhrialtasacha sláinte agus ceartais shóisialta chomh maith le Líonra Eorpach um Rialachas Sláinte agus Sláinte na hEorpa de chuid WHO agus na gCathracha Sláintiúla Eorpacha. Bhí baint aici freisin le roinnt tionscadal arna maoiniú ag Clár Sláinte an AE agus ag Horizon2020 (JA CHRODIS+ & Best-ReMaP, Cistí ESIF don tSláinte, iFamily, FRESHER).